सडक दुर्घटना पीडितहरुको सम्झनामा संसार भर मनाइने विश्व सम्झना दिवस (World Day of Remembrance for Road Traffic Victims) यस वर्ष पनि नोभेम्बर महिनाको तेस्रो आइतबार संसारभरी विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइदै छ ।
यो एउटा विश्वव्यापी र अन्तर्राष्ट्रिय अभियान हो, जसलाई संयुक्त राष्ट्रसंघले समेत मान्यता दिएको छ । यस कार्यक्रम अन्तर्गत संसारका सडकहरूमा मारिएका र गम्भीर रूपमा घाइते भएका लाखौंलाई सम्झने र सबै प्रभावित पीडितहरू, परिवारहरू र समुदायहरूको पीडालाई पहिचान गरिन्छ । अनगिन्ती पीडितहरु पहिले नै भएको अवस्थामा अहिले पनि लाखौ पीडितहरु प्रत्येक वर्ष थपिदै छन्, जुन सबैका लागि निकै नै पीडादायी छ ।
सरकार तथा दुर्घटना नियन्त्रण एवं रोकथामको क्षेत्रमा कार्यरत विश्वका लाखौ मानिसहरुलाई यस सम्बन्धमा झक्झक्याउन र एक अर्काप्रति हातेमालो गर्दै दुर्घटना नियन्त्रण गर्नुका साथै पीडितहरुलाई सहयोग प्रदान गर्नका लागि यो दिनले महत्वपूर्ण भूमिका निभाउने गर्दछ ।
उक्त दिवसका कारण सर्वसाधारणले समेत सडक दुर्घटना, यसको असर र मूल्य तथा यसको न्यूनीकरणका लागि अपनाइएका विभिन्न विधि तथा प्रक्रियाको बारेमा आवश्यक जानकारी प्राप्त गर्न सक्छन् । त्यसैगरी अब गरिनुपर्ने आवश्यक कार्ययोजनाका वारेमा समेत सबैले जानकारी लिन सक्छन् । यो वाहेक सडकलाई अझै सुरक्षित बनाउनका लागि सरकार तथा समाज सबैको जिम्मेवारीका वारेमा समेत बुझ्ने अवसर प्रदान गर्छ ।
यो वर्ष पनि नोभेम्बर महिनाको तेस्रो आइतबार अर्थात आगामी मंसिर ४ गते विश्वभर सडक दुर्घटना पीडितहरुको सम्झनामा संसारभर मनाइने विश्व दिवस मनाइदै छ । यस वर्षको यो दिवसको नारा Remember, Support, Act रहेको छ भने JUSTICE थिम राखिएको छ ।
World Day of Remembrance for Road Traffic Victims नाममा सन् १९९३ देखि संसारकै सडक यातायात दुर्घटना पीडितहरुको विश्व दिवसको रुपमा संयुक्त राष्ट्र संघले समेत मान्यता दिएको छ ।
दुर्घटनामा ज्यान गुमाएकाहरुको सम्झनामा सर्वप्रथम सन् १९९३ देखि बेलायतबाट यस प्रकारको दिवस मनाउन थालिएको थियो । सन् १९९५ मा युरोपियन फेडरेसन अफ रोड ट्राफिक भिक्टिम्स (एफईभीआर) अन्तर्गतका विभिन्न देशले यो दिवसलाई संयुक्त रुपमा मनाउन शुरु गरे । शुरुमा यसलाई ‘युरोपियन डे अफ रिमेम्बरेन्स’ को रुपमा मनाइएको थियो । तर पछि अफ्रिका, दक्षिण अमेरिका र एसियाका विभिन्न देशले समेत मनाउन थाले । सन् २००० मा पोप र अन्य धार्मिक समुदायका नेताहरुले समेत यसलाई मनाउन थाले र सन् २००० देखि यसलाई ‘वर्ल्ड डे’ को रुपमा मनाउन थालियो भने संयुक्त राष्ट्र संघले सन् २००५ को अक्टोबर २६ मा यसको स्वामित्व ग्रहण गरेको थियो । त्यसपछि राष्ट्र संघकै अगुवाइमा यो कार्यक्रम संचालन भइरहेको छ । नेपालमा विगत केही वर्ष यता नेपाल अटोमोबाइल्स एसोसिएसन (नासा नेपाल) को अगुवाईमा विभिन्न संघ संस्थाहरुको सहकार्यमा यो दिवस मनाइदै आएको छ ।
आज संसारमा सडक दुर्घटनाका कारण वर्षेनी १४ लाख भन्दा ज्यादाको अकाल मृत्यु, करोडौंको अंगभंग र अपाङ्गको अवस्था अनि खरबौंको आर्थिक क्षतिको त्रासदीमा हामी बाँचिरहका छौं । त्यसबाट छुटकारा पाउने विभिन्न अभियानहरु विश्वव्यापी रुपमै चलिरहेका छन् र नेपालमै पनि ।
नेपालमा आज सडक दुर्घटना अकाल मृत्युको पहिलो कारण हो भन्दा फरक नपर्ला । विगत एक दशक देखि नेपालमा सुरक्षित सडक र सवारीको क्षेत्रमा संगठित प्रयास शुरु भएको छ । जसले सरकारसँग विभिन्न क्षेत्र र कार्यक्रममा हातेमालो गरिरहेको पनि छ । साथै UN एजेन्सीहरु, WHO, FIA, ग्लोबल एलायन्स तथा IRVP जस्ता विश्व संगठनहरु यो अभियानमा सक्रिय छन् ।
यस वर्ष नोभेम्बर महिनाको तेस्रो आइतबार अर्थात मंसिर ४ गते आम निर्वाचन भएकाले तेस्रो शनिवार नै यस सम्बन्धी विभिन्न गतिविधिहरु हुनेछन् । नेपालमा सडक सुरक्षा सम्बन्धी कार्यमा संलग्न नासा नेपाल र नासा फाउन्डेसनले नेसनल एलायन्ससँगको सहकार्यमा विभिन्न राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय वक्ताहरुको उपस्थितिमा सडक सुरक्षा सम्बन्धी अन्तरक्रिया गर्नुका साथै अन्य विविध गतिविधि समेत गर्नेछन् ।
त्यस कार्यक्रममा ग्लोबल एनजीओ एलायन्स फर रोड सेफ्टी, एफआईए फाउन्डेसन, यातायात मन्त्रालय तथा विभिन्न क्षेत्रका व्यक्तिहरु जुम मिटिङमा सहभागी हुनेछन् ।
