रामशरण भट्टराई आर. आर क्याम्पसमा अध्ययन गरेका थिए र त्यसपछि विदेशमा १० वर्ष बसेर त्यहाँ अटो सम्बन्धी काम सिकेका हुन्। नेपाल फर्केपछि उनले यही क्षेत्रमा काम सुरु गरेका छन्।
उनी चितवन, चैनपुर ९ साबिकमा जन्मिएका थिए र हाल खैरेनी ९, नगरपालिका बसोबास गर्दै आएका छन्।
अहिले उनी नेपालभरिबाट विभिन्न आइडियाहरू संकलन गर्न फोनमार्फत सम्पर्क गर्दैछन्।
१. अटाे माेबाइल्सकाे मर्मत के कसरी गरिन्छ ? कति भागमा छन् त ?
कुन प्रकारका सवारी साधनको मर्मत बढी हुन्छ भन्ने सन्दर्भमा अटोमोबाइल क्षेत्रलाई मुख्यतः दुई भागमा वर्गीकरण गर्न सकिन्छ—कमर्सियल सेक्टर र प्यासेन्जर सेक्टर। कमर्सियल सेक्टर अन्तर्गत टिपर र बसहरू पर्छन्।
हाल टिपरको काम बल्ल सुरु हुन थालेको अवस्था छ। विद्यालय तहमा समेत विद्युतीय सवारी साधन भित्रिन थालेका छन्।
२. अहिले मार्जिन के कस्ताे छ ?
पहिलाको तुलनामा अहिले मर्मत सेवामा मार्जिन घटेको छ। मूल्यसूची देखाएर सामान्य मार्जिनमै काम गर्नुपर्ने अवस्था छ।
यद्यपि, अहिले ग्राहकहरूले गुणस्तरीय सामान प्रयोग गर्ने प्रवृत्ति बढाएका छन्, जसका कारण लोकल सामान प्रयोग गर्नेको संख्या निकै कम हुँदै गएको छ।
३. ठुला सवारीमा जेनुइन सामानकाे वारेन्टि/ग्यारेन्टी कसरी हुन्छ त ?
ठूला सवारी साधनमा प्रयोग हुने जेनुइन (Original) सामानको वारेन्टी वा ग्यारेन्टी प्रायः निर्माता वा आधिकारिक सप्लायरले तोकेको समय, किलोमिटर वा प्रयोगका घण्टाका आधारमा लागु हुन्छ ।
इन्जिन, गियरबक्स, एक्सल जस्ता मुख्य पार्ट्समा ६ महिना देखि एक वर्षसम्म वा निश्चित दूरी/घण्टासम्म वारेन्टी दिइने प्रचलन छ भने ब्रेक लाइनिङ, क्लच प्लेटजस्ता उपभोग्य सामानमा वारेन्टी प्रायः हुँदैन ।
वारेन्टी लागु हुनका लागि सामान आधिकारिक डिलरबाट खरिद गरिएको हुनुपर्छ, खरिद बिल अनिवार्य हुन्छ, निर्माता कम्पनीको निर्देशनअनुसार फिटिङ र नियमित सर्भिस गरिएको हुनुपर्छ ।
ओभरलोड, गलत प्रयोग, दुर्घटना वा बाह्य कारणले क्षति पुगेको अवस्थामा वारेन्टी अमान्य मानिन्छ ।
समस्या आएपछि सप्लायर मार्फत जाँच गरी उत्पादनजन्य खराबी प्रमाणित भएमा पार्ट्स प्रतिस्थापन वा मर्मत गरिन्छ, तर लेबर चार्ज धेरैजसो अवस्थामा वारेन्टीमा समावेश हुँदैन ।
४. अाेरिजिनल र नन् अाेरिजिनल सामानमा फरक के – के छ ?
अाेरिजिनल (जेनुइन) सवारी साधनका सामान निर्माता कम्पनी वा उसले अधिकृत गरेको आपूर्तिकर्ताबाट उत्पादन गरिन्छन्, जसले गर्दा ती सामान गुणस्तर, सुरक्षा र टिकाउपनका हिसाबले भरपर्दा हुन्छन् ।
यस्ता पार्ट्स सवारीको डिजाइनअनुसार ठ्याक्कै मिल्ने भएकाले फिटिङ समस्या हुँदैन र प्रायः वारेन्टी/ग्यारेन्टी पनि उपलब्ध हुन्छ । यसको विपरीत, नन्–अाेरिजिनल (आफ्टरमार्केट वा स्थानीय) सामान अन्य निजी वा स्थानीय उद्योगले उत्पादन गर्ने भएकाले गुणस्तरमा ठूलो भिन्नता देखिन्छ ।
ती सामान सस्तो त पर्न सक्छन्, तर टिकाउ कम हुनु, छिट्टै बिग्रनु र ब्रेक, स्टेरिङजस्ता संवेदनशील पार्टमा प्रयोग गर्दा सुरक्षा जोखिम बढ्ने सम्भावना रहन्छ ।
त्यसैले दीर्घकालीन प्रयोग र सुरक्षाका लागि अाेरिजिनल सामान उपयुक्त मानिन्छ भने खर्च कम गर्नुपर्ने अवस्थामा मात्र गुणस्तरीय नन्–अाेरिजिनल सामान सावधानीपूर्वक छनोट गर्नुपर्ने हुन्छ ।
५. अहिले व्यापार के कस्ताे छ ?
अहिले नेपालमा ठूला सवारी साधन (बस, ट्रक, टिपर, हेभी इक्विपमेन्ट) को व्यापार पहिलेको जस्तो तीव्र छैन तर पूर्ण रूपमा ठप्प पनिसडक छैन । ठूला पूर्वाधार आयोजना, विस्तार, जलविद्युत् र निर्माण क्षेत्रमा काम बढेकाले टिपर, ट्रक र कन्स्ट्रक्सन भेहिकल को माग क्रमशः बढ्दै गएको देखिन्छ ।
तर उच्च भन्सार महसुल, बैंक ब्याजदर, कर्जा पहुँचको कडाइ र नगद प्रवाहको समस्या हुँदा धेरै व्यवसायीहरू सावधानीपूर्वक, अर्डर अनुसार मात्र गाडी भित्र्याएर व्यापार गरिरहेका छन् ।
अहिलेको व्यापार मोडेल मुख्यतः फ्लिट अपरेटर र ठेक्कापट्टा गर्ने कम्पनीलाई लक्षित छ । सार्वजनिक यातायाततर्फ नयाँ बस खरिदभन्दा पनि पुराना बस मर्मत, रिफिट र स्पेयर पार्ट्स मा कारोबार बढी केन्द्रित छ । विद्युतीय बस र केही हेभी EV सवारीप्रति चासो बढे पनि चार्जिङ पूर्वाधार, नीति स्पष्टता र लगानी जोखिमका कारण यो अझै प्रारम्भिक चरणमै छ । समग्रमा, ठूला सवारी साधनको व्यापार अहिले कम मार्जिन, सीमित बिक्री तर निरन्तर चलायमान अवस्था मा सञ्चालन भइरहेको छ ।
